Une dhe Libri

Asgje s'duhet,mendova une. Kisha akoma dhe nje ore, pastaj bota do te permbysej. Si nuk e kisha ndier me pare? Po, e kisha ndier, po pse nuk e kisha thyer murin prej qelqi midis meje dhe ndjenjes sime? Nese kthimi im ishte marrezi, atehere kjo kishte qene nje tjeter marrezi, edhe me e madhe. Duhej te merrja me vete dicka nga Helena per ne ate zbrazetiren e perhimte ku do te kthehesha po te me ndihte fati, t e merrja dicka me teper sesa kujtimin e shqetesimit te perhershem e te bashkimit te fundit midis nje gjumi e nje tjetri. Duhej ta kisha Helenen me te tera shqisat,me trurin, me syte, me mendimet e saj, te teren, jo vetem si nje kafshe midis nates e mengjesit. Ajo vazhdonte te kundershtonte. Peshperiste se mund te kthehej Georgi, dhe nuk e di a e besonte vertet dicka te tille. Une vete kisha qene shpesh ne rrezik dhe nuk mund ta harroja menjehere sapo kishte kaluar; tani doja vetem nje gje ne ate dhome me parfumin dhe rrobat e Helenes, me shtratin e me mugetiren: ta zoteroja me ...

Aty ku ka libra,njeriu nuk e ndjen vetmine,fale librit vihet ne dijeni te arritjeve te se kaluares dhe te sotmes,njihet me mendimin dhe ndjenjen e mbare njerezimit.Te gjitha ose thuajse te gjitha levizjet ne sferen intelektuale jane te lidhura me librin,forma e shfaqjes se jetes shpirterore te njerezimit,qe lartesohet mbi jeten materiale,ate qe ne e quajem kulture,nuk do t'i kishte arritjet qe ka  pa librin. Per ne,banoret e mbreterise se lashte te shkrimit,leximi eshte bere thuajse funksion muskular,eshte veprim thuajse automatik,kurse libri,ky bashkeudhetar i yni qe nga klasa e pare e shkolles,na eshte i pandashem;eshte shume i rendesishem,na eshte bere aq organik,saqe pa qene thuajse aspak te vetedijshem,e marrim ne dore te shkujdesur,pa kurrfare dritherime,ashtu sic marrim xhaketen,dorezat apo cigaren,sic marrim cdo prodhim te perdorimit masiv.Prania e perhershme e thesarit ben qe te venitet respekti per te.Vetem ne caste krijmtarie,ne caste nevoje te ngutshme,libri,kjo rendome...

Sic thashe, quhem Juan Pablo Castel. Mund t’ju linde pyetja se cfare me shtyn te shkruaj historine e krimit tim (nuk di ne thashe se kam bere ne mend te rrefej krimin tim) dhe, mbi te gjitha, te kerkoj edhe botues. E njoh fort mire shpirtin e njeriut dhe kjo me ben te parashikoj se do te mendoni qe me shtyn mendjemadhesia. Mendoni ç’te doni; as qe me behet vone; ka kohe qe s’me behet vone per mend imin dhe drejtesine e njerezve. Keshtu pra, supozoni se po e botoj historine time i shtyre nga mendjemadhesia. Ne fund te fundit, edhe une, si te gjithe njerezit e tjere jam, prej mishi e gjaku, prej flokesh dhe thonjsh, dhe do te me ngjante vertet padrejtesi e madhe qe te kerkonit prej meje, tamam prej meje, cilesira te veçanta; njeriut nganjehere i duket vetja se eshte mbinjeri, deri kur pikas se dhe ai eshte meskin, i felliqur dhe i pabese. S’po e ze ne goje mendjemadhesine; mendoj se askujt nuk i mungon ky motorr i konsiderueshem i Perparimit Njerezor. Me shkulin gazit ata njerez qe hiqe...

Megjithatë, ajo nganjëherë mendonte se ato ditë të para të martesës ishin më të bukurat e jetës së saj, muaji i mjaltit, siç thuhet. Që ta shijonte nektarin e tyre, e mira ishte të kalonte nëpër ato vende me emra kumbues, ku ditët e para pas martesës kalohen në një plogështi aq të këndshme! Hipur në ndonjë karrocë poste, me perde mëndafshi të kaltër nga brenda, ngjitesh ngadalë nëpër rrugët e rrëp irëta, duke dëgjuar gurgullimën e shurdhët të ujëvarës. Kur perëndon dielli, ngopesh me erën e këndshme të limonëve në breg të gjive të detit; pastaj në mbrëmje, duke ndenjur mbi tarracën e vilave, vetëm për vetëm dhe kapur dorë për dore, vështron yjet dhe bën plane për të ardhmen. Ajo mendonte se në këtë rruzull tokësor disa vende duhet të krijonin lumturi, si ndonjë bimë e veçantë, që çel mbarë në një vend dhe që s’bëhet dot askund tjetër. Përse të mos prehej edhe ajo, mbështetur mbi bërryla në ballkonin e ndonjë vile zvicerane, a të mbyllej bashkë me trishtimin e saj në ndonjë shtëpizë fu...